Publicatie cashsettlementprijs
Dinsdag 20 november heeft Jan de Lange in Almere een overleg gehad met Victor Phaff, secretaris van de NEPG en later die dag eenzelfde overleg met Keimpe van der Heide van de NAV in Lelystad. De aanleiding van het overleg was de publicatie van de eerste cashsettlementprijs van seizoen 2018 – 2019.
Diverse Nederlandse telers contracteren en/of verkopen aardappelen op basis van de cashsettlementprijs + bonus, in een vooraf bepaalde week van levering. Zij zijn zeer teleurgesteld met uitslag van de eerste cash settlement notering van € 25,70. In de week waarin de eerste cashsettelementprijs tot stand kwam was de gemiddeld PotatoNL notering namelijk 29.10. Een verschil van min € 3,40!
Rekenmethode
Feit is dat de EEX geen enkele blaam treft bij de totstandkoming van deze prijs . De EEX is namelijk afhankelijk van de inbreng van de beursnoteringen van Nederland, België, Frankrijk en Duitsland. Vervolgens wordt dezelfde rekenformule toegepast gelijk aan alle voorgaande jaren en de uitslag van deze rekensom is de cashsettlementprijs. De EEX kan en mag niet afwijken van deze rekenmethode. Of de uitslag hoog of laag is, mee- of tegenvalt, valt dus niet binnen de verantwoordelijkheid van de EEX.
De oorzaak van deze teleurstellende eerste cashsettlementprijs ligt bij de verschillen in de criteria die de diverse landen hanteren om tot hun notering te komen. België met onder andere 2 zeer lage noteringen van Bintje met super lage onderwatergewichten komen met een gemiddelde notering tussen € 23 en € 23,50 als laagste van de 4 landen uit de bus terwijl Nederland met een gemiddelde PotatoNL notering van € 29,10 de bovenkant aangeeft.
De lage Belgische en Franse Bintje noteringen hebben een groot negatief effect op de cashsettlementprijs.
Fritesgeschikt is breed begrip
Alle landen hebben in hun criteria één grote overeenkomst en dat is het woord: ‘fritesgeschikt’. Nederland hanteert echter als fritesgeschikt een owg van >360 gram met een dienovereenkomstige hoge gemiddelde notering, terwijl de andere landen als fritesgeschikt, een lager owg hanteren, zelfs lager dan 335 gram met uiteraard een lage tot zeer lage gemiddelde notering. Ieder land bepaald dus zijn eigen criteria wat betreft ‘fritesgeschiktheid’!
Men zou gevoeglijk kunnen stellen dat er in de vier landen gezamenlijk, appelen met peren genoteerd worden en dat de cash settlement prijs dientengevolge een mix is van deze appelen-met-peren-noteringen. De vraag is echter: is dit terecht? Ieder land op zich, op basis van hun beurscriteria en noteringen een eigen cashsettlementprijs toekennen zou misschien eerlijker zijn. Maar dit is in strijd met de EEX-regels, dus niet toegestaan.
De lage Belgische en Franse Bintje noteringen hebben een groot negatief effect op de cashsettlementprijs. In feite zijn dit partijen aardappelen die niet fritesgeschikt zijn, maar fritesgeschikt gemaakt worden met behulp van zoutbaden en dergelijke hulpmiddelen. Deze bewerkingen moeten betaald worden hetgeen de reden is dat de prijs zo laag is. Fritesgeschikte aardappelen behoren aardappelen te zijn waarvan frites gemaakt kan worden zonder extra behandelingen en kosten. Deze noteringen zouden dus niet meegenomen moeten worden in de berekening voor de cashsettlementprijs.
Standaardiseren is de oplossing
Een oplossing voor dit probleem zou het standaardiseren van het begrip ‘fritesgeschikt’ kunnen zijn voor zowel de beursnoteringen in alle 4 de landen alsmede het termijncontract. Voor alle landen dezelfde standaard normen vastleggen wat betreffende:
- Maat 35/opwaarts is, op Nederland na, al gebruikelijk
- Minimaal owg. 350, 360 gram(?) Als het maar de standaard wordt in alle landen
- Rassen benoemen
- Eventuele andere aanvullende criteria of kwaliteitseisen
Vervolgens moeten alle landen wekelijks hun eigen gemiddelde notering aanleveren bij de EEX. De EEX hoeft dan geen moeilijke formule meer toe te passen en een moeilijke omrekening van 35/+ naar 40/+ is dan ook overbodig. Simpel optellen van alle ingebrachte noteringen en delen door het aantal noteringen en de cashsettlementprijs is daar. Een kind kan de was doen en alles is volledig transparant.
Uiteraard is ieder land voor zich vrij om bijvoorbeeld in een seizoen als 2018, Bintje met lage owg te noteren of welke andere varianten dan ook, als ze maar niet meegenomen worden voor de cashsettlementprijs.
Draagvlak creëren
Plan is dat in Nederland de VTA, de NAV en de LTO dit onderwerp eerst gezamenlijk willen gaan bestuderen om eventueel later vervolgstappen te ondernemen richting VAVI en EEX. De NEPG gaat de leden van de andere landen aansporen hetzelfde te doen in hun eigen land teneinde een zo breed mogelijk draagvlak te creëren.